EFQM (European Foundation for Quality Management), Avrupa Kalite Yönetim Vakfı, yenilikçi yaklaşımlar ve veriye dayalı bilgiyle elde edilen iç görüyü, etkin ilişki ağı ve tanımlanmış bir modeli kullanarak dünya genelinde bireylerin ve kuruluşların öğrenme ve gelişimlerini destekleyen kâr amacı gütmeyen bir sivil toplum örgütüdür.
Dünyanın çeşitli ülkelerindeki çalışmaları ile temel paydaşlar için performansı iyileştirmek ve fayda sağlamak üzere kültürel değişimi ve dönüşümü yöneten liderlere destek olmaktadırlar.
Bu kapsamda geliştirilen EFQM Modeli kuruluşların ve bireylerin bulundukları mevcut konumu incelemelerini sağlamaya ve hangi alanlarda eyleme geçmeleri gerektiği konularında yardımcı olduğu gibi bireyler, topluluklar ve kuruluşlar için daha iyi bir gelecek inşa etmeye yönelik rehberlik etmektedir.
Modelin Yön Kriterleri olan 1.Kriter Amaç, Vizyon ve Strateji, 2.Kriter Kurum Kültürü ve Liderlik, Uygulama Kriterleri olan 3.Kriter Paydaş Bağlılığının Sağlanması, 4.Kriter Sürdürülebilir Değer Yaratma ve 5.Kriter Performans ve Dönüşümü Yönlendirme, Sonuç Kriterleri olan 6.Kriter Paydaş Algıları ve 7.Kriter Stratejik ve Operasyonel Performans başlıklarını içermektedir.
Bununla beraber, modelin yeni hali tasarım odaklı düşünülerek oluşturulmuş olup basit bir değerlendirme aracı olmanın ötesinde, bireylerin ve kuruluşların her gün karşı karşıya kaldıkları değişimler, dönüşümler ve yıkıcı düşünceler gibi konularda yardımcı olacak bir sisteme dönüşmüştür.
EFQM Modeli kuruluşları, değişimi yönetme ve performanslarını iyileştirme konusunda desteklemektedir. Bununla beraber EFQM Modeli mevcut çalışma biçimlerine, zorluklara ve sorunlara verdiği yanıtlar dikkate alınarak kuruluşların geleceğe ilişkin amaçlarının tutarlılığı ve uyumunu irdelemek için ideal bir çerçeve sunmaktadır.
EFQM Modeli, bir kuruluşta, liderler de dâhil işe alınmış tüm bireyleri (tam zamanlı, yarı zamanlı ve gönüllü çalışanlar dâhil) Çalışanlar olarak tanımlamaktadır.
Modelin 3.2 kriteri Çalışanlar olup: Kuruluşa Kazandırma, Bağlılıklarını Sağlama Geliştirme ve Elde Tutma olarak belirlenmiş ve çalışanları, kuruluş tarafından çeşitli konumlarda istihdam edilen birey veya gruplar olarak tanımlamıştır.
Çalışanlar kriterin alt ölçütleri ise;
• Kuruluşun genel strateji ve planlarını destekleyen bir Çalışan Stratejisi ve buna bağlı planları geliştirir,
• Mevcut ve gelecekteki çalışanlarının gereksinim ve beklentilerini, örneğin, kurumsal kültür ve liderlik, cinsiyet dengesi ve eşitliği, çeşitlilik, katılım ve arzu edilen çalışma ortamı konularında değişen beklentileri dikkate alır ve uyarlar,
• Çalışanlarının, kuruluşun Amaç, Vizyon ve Stratejisini temel alarak, değişim gereksinimlerini anlamalarını, kendi bilgi birikimi ve yeteneklerini daha da geliştirmelerine ilişkin fırsatları görmelerini sağlar,
• Çalışanlarını, deneyimlerini kuruluş ve ekosistem içerisinde başkalarıyla etkin bir şekilde paylaşmaları ve birlikte öğrenmeleri yönünde yetkilendirir,
• Çalışanlarının geliştirilebileceği ve esenliklerinin desteklendiği bir ortam yaratır,
• Çalışanlarının, geleceğe hazırlanmak üzere yönlendirilmelerini, ödüllendirilmelerini, takdir edilmelerini ve ilgi görmelerini sağlar.
Tüm yönetim modelleri gibi EFQM de çalışanların yönettiği bir model olup çalışanların modeli bilmesi, katılımı, sahiplenmesi ve uygulamasını esas almaktadır. Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi ile EFQM’in, çalışanların gelişimi, kariyeri, performanslarının değerlendirilmesi, tanınmaları, ödüllendirilmeleri ve kurumsal performans yönetimine bakışları aynı doğrultudadır. Bununla beraber, çalışanları farklı tanıma seviyeleri, kuruluşun çalışanlarını yüreklendirme ve sağladığı ivmeyi sürdürmesi için önemli olanaklar sunmaktadır.
Çalışanlar kuruluşun temel paydaşları olup, model çalışanların bağlılıklarını sürekli kılabilmek için temel paydaşlarının gereksinim ve beklentilerini anlamayı,
Çalışanların stratejiyi yayma ve sürdürülebilir değer yaratma süreçlerine katılımlarını sağlamayı ve katkılarını takdir etmeyi,
Çalışanlar ile ilişkilerinin şeffaflık, hesap verebilirlik, etik davranış ve güven esasına göre oluşturmayı, sürdürmeyi ve geliştirmeyi esas almaktadır.
3.2 kriterinin doğrudan çalışanlar ilgili olması ve çalışanlarının gereksinim ve beklentilerini, kurumsal kültür ve liderlik, cinsiyet dengesi ve eşitliği, çeşitlilik, katılım ve arzu edilen çalışma ortamı gibi doğrudan çalışanları içeren konuları bir ölçüt olarak belirlemesi, EFQM’in çalışanlara bakışının önemini göstermektedir. Çalışanların gelişimi, deneyim kazanmalarını ve çalışanların kuruluşun Amaç, Vizyon ve Stratejisini gerçekleşmeye yönelik süreçlerdeki rollerini daha etkin kılmayı amaçlamaktadır.
Model, etik, tutarlı ve toplumsal bir bilinçle hareket etmek için arzu edilen davranışları sergilemeyi amaçlarken çalışanlarının söz konusu davranışları kendi eylemlerinde sergilemesini sağlamaktadır. Çalışanların yıkıcı düşünme de dâhil olmak üzere, yaratıcılık ve yenileşim odaklı bir düşünce biçimini benimsemelerini teşvik ederken, kuruluşların sunduğu değerin artmasını ve performans düzeylerinin iyileştirmesini desteklemektedir.
Günümüzün rekabetçi iş yaşamında, kuruluşların değişimi ve günlük faaliyetleri etkin yönetme gibi iki zorluğu eşzamanlı bir biçimde ele alması çalışanlar için her zamankinden daha önemlidir. Bu ikilemin başarılı bir biçimde yönetilmesi, kuruluşların geleceğe hazırlıklı olma yolundaki çabalarına yardımcı olduğu gibi çalışanların gereksinim duyduğu kaynak, yetkinlik ve yetkeye sahip olmalarını sağlayarak, iş kaygılarının azalması ve iş güvencelerinin artmasını sağlayacaktır.
Modelin sonuç kriterinde ise; çalışanların kurum kültürü, değişimin nasıl yönetildiği dâhil, kuruluşta çalışma deneyimi, kuruluşun cinsiyet dengesi ve eşitliği, çeşitlilik ve kapsayıcılığa ilişkin taahhütlerini gerçekleştirme düzeyi, gelecekteki çalışma biçimlerine uyum şekli, kuruluşun aile ve kişisel yaşama desteği ile çalışanlara desteği, gelişimlerine katkısı, çalışanları yetkilendirmesi, tanıma ve takdiri, çalışma ortamı, ücret ve yan haklar, performansın yönetimi ve iyileştirilmesi, kendi ekosistemindeki liderliği de dâhil, kuruluşun saygınlığı, kuruluş içi iletişim, yetenekleri kazanma ve bağlılıklarının sağlanması, kuruluşun yönü, stratejinin ne kadar iyi uygulandığı, çalışanların buna katkısı ve geleceğe yönelik olarak duydukları güvenin derecesi gibi doğrudan çalışanları ilgilendiren konularda çalışan algılarını ölçmeyi ve sonuçlara yönelik iyileştirmeler yapmayı amaçlamaktadır.
Modelin çalışanlar ile ilgili yaklaşımına genel olarak bakıldığında, modelin çalışanlar ile ilgili tüm konuları kapsadığı, kuruluşların çalışanlara karşı yaklaşımlarını yönlendirdiği, uygulamalarda bulunmayı, algıyı ölçmeyi ve iyileştirmeler yapmayı önerdiği görülmektedir.
Model, liderliğin bir rol değil faaliyet olarak konumlanması gerektiğini ve liderlik davranışlarının tüm düzeyler ve bölümlerde açıkça görülmesini esas alarak örnek liderlik davranışlarının başkalarına esin vermesi ve kurumsal kültürü yönlendirmeye yardımcı olması gerektiğini esas almaktadır.
Bununla beraber kurumsal liderliğin, üst yönetimden herhangi bir birey veya ekiple sınırlı olmayıp, bir bütün olarak kuruluşla ilgili olduğunu ve liderliğin sadece üst yönetim ile sınırlı olarak görüldüğü geleneksel bakış açısı yerine, kuruluşun kendi ekosistemi içerisinde bir lider olarak hareket etmesi ve başkaları tarafından örnek olarak tanınmasını amaçlamaktadır.
Çalışanları böylesine kapsayıcı ele alan modele insan kaynakları yönetiminin yaklaşımı önemli görülmektedir. Çalışanların ise modeli benimsemeleri ve uygulamalara destek vermelerinin kendileri için ne kadar önemli olduğunun farkında olmaları gerekiyor. Modelin diğer kalite yönetim sistemlerinden farklı olarak çalışanlar ile ilgili tüm ölçütleri kapsadığı bilinmeli ve paylaşılmalıdır. Modeli uygulayan kuruluşların çalışanları EFQM süreci sahip çıkmalarını sağlamalarının yolu modelin çalışanlara bakışını anlatmaktan geçmektedir. Çalışanlar ile ilgili konularda mükemmelliğe yönelik çalışmalar, İnsan Kaynakları Yönetimi ile EFQM Modelinin bir arada etkin yönetimi ile sağlanacaktır.
Kaynak: EFQM Modeli
